KDE: thủ thuật cơ bản cho người mới dùng

Trong bài trước, mình đã giới thiệu tổng quát với mọi người về hệ điều hành (HĐH) Kubuntu 12.04 nói riêng hay các HĐH dựa trên KDE nói chung. Gần đây, sau thông tin máy tính sản xuất từ Trung Quốc hay các phần mềm lậu kể cả OS có nguy cơ bị cài sẵn mã độc ... thì đã đến lúc cần suy nghĩ chọn lựa các phần mềm an toàn trong đó phần mềm nguồn mở Open Source cũng là một giải pháp không tồi.

Trong bài viết này, mình sẽ hướng dẫn cụ thể các thiết lập và tinh chỉnh giao diện cho những bạn mới sử dụng môi trường KDE lần đầu. Chắc chắn khi lần đầu tiên dùng KDE các bạn sẽ có một số khó chịu như: con trỏ thật là phức tạp, giao diện quá nhiều thứ hoặc ít widget, font chữ, màu sắc, hình nền, hay có những lúc bạn đăng nhập Wi-Fi hay dùng mật khẩu lại có những yêu cầu bảo mật chưa cần thiết ... Những rắc rối đó hy vọng sẽ được giải tỏa trong bài viết hôm nay.

Toàn bộ phần thiết lập cho HĐH gần như đều nằm trong phần System Setting, các bạn có thể vào Application Launcher -> tìm "System Setting":



Trong đây có rất nhiều phần cài đặt và được sắp xếp theo từng chuyên mục, giao diện, hiệu ứng, mạng, phần cứng, quản trị hệ thống. Trong phần này chúng ta chỉ tập trung ở 2 phần đầu cài đặt giao diện và hiệu ứng.

1. Account Details: cho phép quản lý tài khoản cá nhân của bạn, đổi mật khẩu, chuyển đường dẫn thư mục mặc địch, bảo mật (KDE Wallet). Nói thêm về KDE Wallet, đây là phần mềm quản lý mật khẩu và việc truy xuất cho ứng dụng chạy trên KDE như truy cập Wi-Fi, hệ thống, ... (mỗi khi ứng dụng đòi hỏi mật khẩu truy xuất thì KDE Wallet sẽ hiện ra để yêu cầu bạn thêm vào danh mục hoặc không). Tuy nhiên nó cũng gây chút phiền phức và nếu bạn muốn tắt thì vào mục KDE Waller và bỏ chọn "Enable the KDE wallet subsystem"



2. Application Appearance: quản lý hầu hết về giao diện và thành phần tương tác như nút bấm, thanh trượt, thẻ, ... màu sắc, font và biểu tượng của hệ thống. Trong phần này mình chỉ giới thiệu 2 phần cơ bản là Colors và Fonts. Hiện nay mặc định là Oxygen và cũng là chuẩn nhất.



Colors(Màu sắc): Bạn có thể chọn tại phần Colors, bạn có thể thêm những bảng màu mới qua "Get New Schemes..." để tải về từ trên mạng. Bạn có thể vào các thẻ Colors, Inactive, Disabled để chỉnh tông màu cho phù hợp.



Fonts (Kiểu chữ): Có một số lưu ý khi thiết lập trong phần này để kiểu chữ đẹp hơn, bạn có thể chọn kiểu chữ tùy thích tuy nhiên mình nhận thấy có 2 kiểu chữ dùng phổ biến (Ubuntu hay Sans Serif).



Chú ý: một số ứng dụng sẽ có font chữ trông không được mượt như Google Chrome đo là do việc rending font ... các bạn chỉ cần vào mục Use anti-aliasing -> Enabled sau đó nhấn Configure ... -> chọn Hinting style: Slight. Có thể chọn Force fonts DPI nếu cần. Các bạn có thể vào GTK+Appearance để kiểm tra xem có chọn mục: Use my KDE fonts in GTK+ Application không.

3. Application and System Notifications: quản lý mọi thông báo hệ thống qua âm thanh hoặc thẻ trượt góc phải dưới. Bạn có thể chọn từng mục để cho hiện thị hoặc âm thanh thông báo hoặc cả hai. Để tắt toàn bộ âm thanh thông báo bạn vào thẻ Player Settings và chọn "No audio output" (chỉ có hiệu lực với thông báo thôi)




Chú ý: Một điểm khó chịu mà người dùng mới gặp là con trỏ mỗi khi ở trạng thái busy hay có icon nhảy lên xuống để tắt chức năng này bạn vào mục Launch Feedback -> Busy Cursor -> No Busy Cursor.

4. Locale (Ngôn ngữ và trình đánh tiếng việt): bạn có thể cài đặt ngôn ngữ sử dụng cho hệ thống (hỗ trợ nhiều ngôn ngữ trong đó có tiếng việt), định dạng ngày, giờ, số,...Và phương thức nhập liệu. Bạn vào mục System Languages -> chọn ngôn ngữ và kiểu nhập liệu (ở đây là ibus).



Chú ý: để cài Uni-key và ibus trên Kubuntu bạn mở Terminal copy lệnh và nhấn Ctrl+Shilf+V: "sudo apt-get install --reinstall ibus ibus-unikey gnome-icon-theme gnome-icon-theme-full" (không có dấu nháy kép). Dãy biểu tượng có hình bàn phím nhấn chuột phải chọn Preference -> Input Method -> chọn Uni-key rồi nhấn Add, vào thẻ Advanced chọn "Shared the same..." khi chuyển đổi kiểu gõ nhấn Ctrl+Space (thanh trống)

5. Desktop Effects (Hiệu ứng): trong phần này quản lý mọi hiệu ứng mà các bạn thấy trên HĐH như mở đóng, di chuyển cửa sổ, hiệu ứng gương, trượt của launcher (start menu), ...



Bạn có thể chọn hoặc bỏ chọn hiệu ứng mình không thích hoặc cài đặt hiệu ứng (với những hiệu ứng có nút biểu tượng cờ-lê bên phải). Trong thẻ General thì hầu như không có gì cần thay đổi các bạn giữ nguyên mặc định, trong mục này cho phép bạn chọn "Effect for desktops switching" (hiệu ứng chuyển đổi giữa các màn hình - workspace) và "Animation speed" (tốc độ thực thi hệ thống).

Chú ý: thẻ Advanced một số PC/Laptop khi chạy hiệu ứng có vẻ chậm, bạn vào thẻ này bỏ chọn mục Use OpenGL 2 Shader. Ở đây có 2 engine điểu khiển hiệu ứng (Compositing type) là XRender và OpenGL, XRender có hiệu suất tốt hơn OpenGL tuy nhiên lại bị hạn chế về hiệu ứng, do đó một số hiệu ứng sẽ bị tắt khi chuyển sang engine này. OpenGL thì hỗ trợ đầy đủ hơn.

6. Workspace Appearance (Giao diện tương tác): cho phép bạn tùy biến giao diện cửa sổ (windows), con trỏ (cursor) hay giao diện desktop (panel, launcher, popup, ...).

Windows Deco: chọn kiểu cửa sổ bạn thích hoặc có thể tải về thêm kiểu khác qua "Get New Decorations ...", Configure Decoration -> cài đặt chi tiết và tùy vào cấu hình từng giao diện, Configure Button -> thêm hoặc bớt các nút trên thanh tiêu đề của cửa sổ. Để có giao diện cửa sổ windows bạn vào "Get New Decorations.." rồi tìm từ "seven"-> install



Cursor Theme: bạn chán với con trỏ mặc định của KDE thì có thể vào đầy để thay đổi và thêm những kiểu mới từ thư viện trên mạng. Mình dùng phổ biến là DMZ và Shere Khan X hoặc Aerodrop (theo kiểu Windows 7)



Desktop Theme: mình cũng thấy phức tạp tại sao không thống nhất một theme như Windows nhưng đôi khi nó lại thú vị cho những ai thích theo phong cách riêng. Các bạn có thể tải thêm nhiều theme khác tại mục "Get New Themes...". Mình thấy e-plasma, Amakage là đẹp nhất và ít lỗi bên cạnh Air.



Chú ý: một số theme đòi hỏi cài bằng tay khi bạn down trên website về sau khi giải nén bạn copy thư mục theme vào ~/.kde/share/apps/desktoptheme (vào thư mục home nhấn Alt+. để hiện thi file ẩn)

Splash Screen: màn hình chờ sau khi đăng nhập ...

7. Windows Behavior (Tương tác cửa sổ): mục này cũng thú vị bạn có thể chọn hiệu ứng chuyển đổi giữa các cửa sổ qua Alt+tab (tại mục Visualization) hoặc phím tắt để chuyển khác. Windows Behavior cho phép bạn cài đặt những sự kiện trên từng cửa sổ.



Hiệu ứng không thua gì Windows đâu




8. Virtual Desktop (Vùng làm việc ảo): một điểm mình thích đó là cho phép tạo ra nhiều vùng làm việc ảo để tránh bị tràn ứng dụng trong một màn hình nhỏ. Ngoài ra còn còn hiệu ứng khi bạn đưa chuột vào các cạnh của màn hình.

Bạn có thể cài đặt workspace theo hàng (Number of rows) và cột tức số workspace trên 1 hàng (Number of desktops). Tại thẻ Switching cho bạn thiết lập cách chuyển giữa màn hình và các phím tắt dùng để chuyển.

http://cdn.tinhte.vn/attachments/688205/


và đây là kế quả quả. Các bạn chú ý nút "+" và "-" tại góc phải dưới nó cho phép bạn thêm workspace hoặc xóa workspace hiện tại (ứng dụng trong workspace bị xóa sẽ dồn sang workspace kế tiếp).



Screen Edges: mục này giúp bạn có những điểm hiệu ứng để sắp xếp, di chuyển, phóng to cửa sổ hoặc đơn giản chỉ thu nhỏ toàn bộ cửa sổ trên mà hình.



9. Desktop Setting: thay đổi hình nền và giao diện desktop



Layout: bạn chuyển đổi giao diện Folder View sang các dạng khác như "Search and Launch" dùng cho màn hình cảm ứng rất tiện, hay Newspaper Layour cho phép bạn trình bày các widget như trên một trang báo theo hàng và cột.

10. Cập nhật khác: Hiện nay bản KDE mới nhất là 4.9.1 (trong khi Kubuntu 12.04 dùng bản 4.8.4) và để cập nhật bạn mở terminal copy và past (Ctrl+Shilf+V) từng dòng lện sau:
sudo apt-add-repository ppa:kubuntu-ppa/backports -y
sudo apt-get update && sudo apt-get upgrade

Đã có Skype 4.0 cho linux tải vể tại đây

Bonus trong KDE 4.9.1 có phần hiệu chỉnh giao diện đăng nhập Login Screen (LightDM).



Add-on trên Firefox, nếu bạn thấy giao diện Firefox hơi chán có thể dùng add-on này tải về, vào Add-on Firefox -> nút kế bên thanh search góc phải trên -> Install Add-on from file...

Trong giới hạn bài chỉ có thể hướng dẫn một số thiết lập cơ bản cho các bạn mới tham gia dùng KDE, sẽ có những hướng dẫn chi tiết hơn trong những loạt bài sau. Nếu có góp ý hoặc thay đổi mong nhận được phản hồi của mọi người.

Hy vọng giúp mọi người bớt dùng hàng lậu của tàu để tránh tiếp tay cho bọn xấu.

Thân chào.